Brave New World viert schilderkunst in de Fundatie

In Brave New World toont Hans den Hartog Jager schilderijen van 16 jonge kunstenaars. In Museum de Fundatie presenteert hij krachtige kunstwerken over universele thema’s als liefde, familie en eenzaamheid. Wereldkunst die niet onze verschillen, maar onze overeenkomsten toont.

Diversiteit is hot in de kunstwereld. Musea buitelen over elkaar heen met tentoonstellingen vol vrouwen, zwarte kunstenaars en andere vergeten groepen. Hans den Hartog Jager doet met Brave New World in Museum de Fundatie een nieuwe duit in het zakje. Hij toont 16 jonge kunstenaars uit verschillende culturen, waarvan het merendeel vrouw.

Antonio Obá, *Stranger fruits – genealogia*, 2020, olieverf op doek, 180 x 200 cm, courtesy the artist & Mendes Wood DM, São Paulo, Brussel & New York. Foto: Bruno Leão.

Diversiteit

Alle geselecteerde kunstenaars werken met schilderkunst. Volgens Den Hartog Jager is de schilderkunst het medium van deze tijd. Hij schrijft in de catalogus: “Want geschilderd wordt er overal, in alle landen en in alle culturen. En al die culturen en achtergronden kunnen veel aan de westerse schilderkunstige traditie toevoegen.” Diversiteit op het doek dus!

Lopend door de museumzalen in Zwolle valt inderdaad op dat de schilderijen van over de hele wereld komen: Brazilië, Zimbabwe, Vietnam, Verenigde Staten, China. Maar wat nog opvallender is, de schilderijen tonen een bekende wereld: huiselijke taferelen (Matloga/Crosby), spelende kinderen (Toor/Oba), of seksueel genot (Fratino/Hollowell).

Avery Singer, *Calder (Saturday Night)*, 2017, acrylverf op doek, 216 x 241 cm, Defares Collectie.
Issy Wood, *Steed Energy*, 2021, olieverf op doek, 175 x 215 cm, © Issy Wood 2022, courtesy the artist; Carlos/Ishikawa, Londen; Michael Werner, New York.
Neo Matloga, *Dikarata*, 2021, collage, houtskool, vloeibare houtskool, inkt, zachte pastel en acryl op canvas, 175 x 250 cm, bruikleen van de kunstenaar.

Beeldcultuur

Zelfs de vorm is soms opvallend gelijk. Zo gebruiken Neo Matloga, Njideka Akunyili Crosby, Melike Kara en Avery Singer gestapelde beelden in de vorm van collages of beeldbewerking. Neo Matloga gebruikt bijvoorbeeld fragmenten uit kranten, tijdschriften en zijn eigen familiearchief om nieuwe schilderijen te maken. Avery Singer werkt met digitale beeldbewerking, maar zet de gelaagde beelden later alsnog op het doek met airbrush-verf.

Tegenwoordig is vrijwel iedereen verbonden met het internet. Wereldwijd zijn jongeren gewend aan het ‘consumeren’ van beeld op social media of videowebsites. Niet gek dus dat jonge kunstenaars juist een veelheid aan beeldfragmenten gebruiken om een nieuw schilderij te creëeren. Het internet is een wereldwijd gedeelde bron van inspiratie.

Raquel van Haver

Dezelfde culturele vermenging is ook te zien in de barokke oerwoud-schilderijen van Raquel van Haver. Van Haver reisde naar Colombia om daar het leven in de verschillende streken te laten zien. In pasteuze werken vol verf, gips en kunstbloemen schildert ze families in hun lokale omgeving.

In El sol y la luna, el ritmo del ruisenor toont ze een kinderverjaardag bij de Wayuu bevolking. Zo’n verjaardag met ballonnen en hoedjes is een Westerse traditie, die niet bestond in de Wayuu cultuur. Van Haver maakt zichtbaar hoe de Westerse cultuur zijn intrede deed in dit soort gemeenschappen.

Sanya Kantarovsky, *Wet Hands*, 2015, olieverf, pastel, aquarel, oliekrijt op doek, 190,5 x 139,7 x 3,4 cm, Raf Simons Collection, België.
Louis Fratino, *Clementines*, 2018, olieverf op doek, 30,5 x 23 cm, AmC Collezione Coppola.
Christina Quarles, *All I need is the air that I breathe*, 2020, olieverf op doek, 142 x 152 cm, Defares Collectie.

Museum de Fundatie

Ik wil hiermee niet beweren dat er geen culturele verschillen meer bestaan. Natuurlijk nemen de 16 kunstenaars hun eigen ervaringen en culturele perspectieven mee in hun werk. Maar het is eerder opvallend hoeveel gemeenschappelijke ervaringen ze delen, dan hoe divers de kunstenaars zijn.

Door hun diversiteit zo te benadrukken lijkt het bovendien alsof ze alleen maar getoond worden vanwege hun achtergrond. Onterecht, want de schilderijen die Hans den Hartog Jager selecteerde zijn ontzettend sterk. Zelfs na eeuwen vol schilderkunst vinden de 16 kunstenaars nieuwe creatieve stijlen. De kunstenaars zijn dus niet alleen divers, maar vooral steengoed.