Waarom zijn alle gezinnen hetzelfde in de portretten van Zhang Xiaogang?

Zhang Xiaogang schilderde portretten van Chinese gezinnen. We zien de gevolgen van de Chinese eenkindpolitiek in sobere schilderijen in grijstinten: vader, moeder en kind. Maar waarom zien de portretten van Zhang Xiaogang er allemaal hetzelfde uit?

Toen Mao Zedong de culturele revolutie uitriep, was de Chinese kunstenaar Zhang Xiaogang 8 jaar oud. De Chinese bevolking werd geacht te leven als modelburger binnen een communistisch regime. Zhangs ouders voldeden niet aan de regels van de overheid. Net als miljoenen andere Chinese werden ze naar een heropvoedingskamp gestuurd. Drie jaar lang waren ze weg van het gezin.

Familiefoto’s

De familiefoto’s uit de culturele revolutie tonen het beeld van een modelgezin. Een vader en een moeder met het kind tussen hen in, terwijl ze de camera in kijken. De zwarte kleding is volgens het protocol van de overheid. Alle foto’s zien er precies hetzelfde uit, zodat de individualiteit verloren gaat. Chinese gezinnen vormen een eenheid, dragen gezamenlijk bij aan het slagen van China.

Toen Zhang Xiaogang zijn familiefoto’s uit de culturele revolutie terugzag, was het een klap in zijn gezicht. Hij vertelde hier zelf over: “Ik kan niet echt zeggen wat me raakte. Maar de zorgvuldig geretoucheerde studiofoto’s zetten me aan het denken. Pas later besefte ik dat het niet alleen de geschiedenis achter de foto’s was die mij raakte, maar ook de gestileerde retouchering van de beelden. Daarin ligt de diepgewortelde esthetiek van de Chinese volkscultuur verankerd, zoals de onzekere individuele persoonlijkheid, de lyriek en de geneutraliseerde seksualiteit. Bovendien is wat bij familiefotografie privé had moeten zijn, gestandaardiseerd en doordrenkt met een ideologische cultuur.”

Bloedlijn

De foto’s vormden de inspiratiebron voor de schilderijenserie “Bloodline”, die Zhang Xiaogang maakte in de jaren 90. De schilderijen vormen een vast patroon. De compositie is net als de familiefoto’s: vader en moeder met een kind tussen hen in. Ze zijn uitgevoerd in zwart/wit, maar vaak geeft Zhang accenten aan in kleur. Alsof hij toch een beetje individuele expressie wil brengen in de officiele portretten.

In sommige portretten geeft hij met een heel dun rood lijntje de familieband aan. Het is een letterlijke bloedlijn, die de gezinsleden met elkaar verbind. Maar tegelijk een symbolische bloedlijn, die aangeeft dat de gevolgen van de culturele revolutie nog generaties doorwerken. Ondanks dat versoepelingen die vanaf de jaren 80 in China zijn doorgevoerd, ervaren veel Chinezen nog steeds veel beperkingen en overheidsinvloed.

Chinese expressie

Op het eerste oog zijn de schilderijen van Zhang Xiaogang serene familieportretten. Maar iedereen die de culturele revolutie heeft meegemaakt, zal meteen de onderliggende thema’s in zijn werk herkennen. Zhangs schilderijen zijn hiermee een goed voorbeeld van de Chinese manier van expressie en kritiek, die altijd onder de oppervlak ligt en niet letterlijk wordt uitgesproken.

Zhang Xiaogang exposeerde zijn Bloodline serie voor een internationaal publiek tijdens de biennale van Venetië van 1995. Sindsdien wordt hij gezien als een van de belangrijkste hedendaagse Chinese kunstenaars. Werken uit de schilderijenserie worden voor miljoenen euro’s verkocht op veilingen.

Hedendaagse Kunstenaars
Marina Abramovic – El Anatsui – Georg Baselitz – Christian Boltanski – Mark Bradford – Hans Broek – Judy Chicago – Christo – Tacita Dean – Rineke Dijkstra – Olafur Eliasson – Shepard Fairey – Guerilla Girls – Antony Gormley – Philip Guston – Zhang Huan – On Kawara – Natasja Kensmil – William Kentridge – Anselm Kiefer – Edward Kienholz – Jeff Koons – Yayoi Kusama – Kerry James Marshall – Yasuma Morimura – Otobong Nkanga – Chris Ofili – Claes Oldenburg – Trevor Paglen – Marcel Pinas – Neo Rauch – Robert Rauschenberg – Gerhard Richter – Doris Salcedo – Jenny Saville – Richard Serra – Yinka Shonibare – Elias Sime – Robert Smithson – Luc Tuymans – Bill Viola – Kara Walker – Isabella Werkhoven – Kehinde Wiley – Zhang Xiaogang – Yin Xiuzhen

The post Waarom zijn alle gezinnen hetzelfde in de portretten van Zhang Xiaogang? appeared first on KunstVensters.