Andy Warhol was een celebrity. Beroemdheden kwamen naar zijn atelier om hun portret te laten maken. Maar Warhol moest zijn succes bijna met de dood bekopen na een aanslag op zijn leven. Paleis het Loo en Museum Schunck tonen dit najaar het succes en de schaduwkant van Warhol in twee tentoonstellingen.
Andy Warhol noemde zijn atelier ‘de Fabriek’ (the Factory). Als je ziet hoeveel beroemdheden hun portret hebben laten maken, dan moet het voor Warhol inderdaad wel bijna lopende band werk zijn geweest. Na het iconische portret van Marilyn Monroe wilde iedereen van naam een eigen Warhol aan de muur. Zijn portretten werden een statussymbool voor acteurs, muzikanten en andere beroemdheden.
Queens
In 1985 maakte Andy Warhol een serie van portretten van 4 koninginnen: koningin Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk, koningin Beatrix van Nederland, koningin Margrethe II van Denemarken en koningin Ntfombi Twala van Swaziland. Destijds waren de vier koningen die enige vrouwelijke vorsten, die de macht hadden. De special edition van de serie met diamantstof voor extra glitters is nu te zien in Paleis het Loo.
Het is leuk om Beatrix weer zo jong te zien. Ze was 42 op het statieportet dat Warhol gebruikte voor de serie zeefdrukken. De serie was gebaseerd op een statieportret. Van koningin Ntfombi Twala wist Warhol geen statieportret te krijgen. Tegen de zin van de koninklijke familie in, ging Warhol toch door met zijn plan. De Nederlandse kunsthandelaar George Mulder wist aan enkele informele foto’s van haar te komen. Warhol voegde een hoofdtooi, als een soort kroon, toe aan haar portret. Paleis het Loo stilt stil bij deze ongemakkelijke geschiedenis.
Doodsaanslag
Maar het was niet alleen maar glamour in het leven van Andy Warhol. Op 3 juni 1968 werd hij neergeschoten in zijn atelier door een vrouw met psychiatrische klachten. Ze verklaarde dat ze Warhol had neergeschoten omdat hij geweigerd had mee te werken aan een feministisch toneelstuk dat ze geschreven had. Warhol overleefde de aanslag, maar kogels raakten zijn maag, lever, milt, slokdarm en longen.
De gebeurtenis maakte diepe indruk op Warhol. De corset die hij sindsdien moest dragen, herinnerde hem dagelijks aan de moordaanslag. De dood en geweld begonnen een steeds grotere rol in zijn werk. Museum SCHUNCK in Heerlen toont dit najaar de werken, die Warhol maakte rondom het thema van de dood. De zeefdrukken van schedels spelen een belangrijke rol in de tentoonstelling. Zelfde techniek, zelfde kleuren als de koninginnen-portretten, maar alle glitter en glamour is nu verdwenen. De werken benadrukken de tijdelijkheid van het leven en relativeren de waarde van aardse beroemdheid.
Vanitas van Andy Warhol
SCHUNCK vergelijkt de schedels van Warhol met 17e eeuwse Vanitasportretten uit de Hollandse school. In de catalogus is te lezen dat Warhol het Rijksmuseum bezocht in 1956. De vergelijking is een beetje gezocht, want het is onbekend of Warhol de Vanitasschilderijen daar ook echt gezien heeft. Sterker nog, we weten dat de Vanitas van Andy Warhol pas ontstonden nadat hij een schedel had gekocht in een curiositeitenwinkel in de jaren 70. Het had weinig te maken met de Nederlandse meesters dus.
De twee tentoonstellingen van Andy Warhol laten de verschillende gezichten van de kunstenaar zien. In Paleis het Loo schitteren de koninginnen in hun diamantstof, terwijl in SCHUNCK de kale schedels ons confronteren met de vergankelijkheid. Uiteindelijk bleek Warhol meer dan alleen de koning van de popart en portrettist van de sterren – hij werd ook een kunstenaar die de keerzijde van roem en sterfelijkheid onder ogen durfde te zien.
Catalogus
Andy Warhol – Vanitas
Fabian de Kloe, Cynthia Jordens, Patrick Moore, Matthew Gray, Amber Morgan
redactie/editors: Patricia van den Ende, Jean Tee
ISBN 978-94-6208-877-1,
English, 158 blz, hardcover
Tentoonstellingen in 2024
Caspar David Friedrich (Kunsthalle, Hamburg) – Impressionisme van het Noorden (Singer, Laren) – Rembrandts Zintuigen (Lakenhal, Leiden) – Max Beckmann (Kunstmuseum, Den Haag) – Fotorealisme (Centraal Museum, Utrecht) – Frans Hals (Rijksmuseum, Amsterdam) – Surrealisme (Bozar/KMSKB, Brussel) – Laure Prouvost (de Pont, Tilburg) – Afrikaanse fotografie (Wereldmuseum, Rotterdam) – James Ensor (Bozar/KBR, Brussel) – Marina Abramovic (Stedelijk, Amsterdam) – Isaac Julien (Bonnefanten, Maastricht) – Boris Mikhailov (Fotomuseum, Den Haag) – Haagse School (Kunstmuseum/Panorama Mesdag, Den Haag) – Impressionisme (Orsay, Parijs) – the Art of Drag (Frans Hals, Haarlem) – Breitner (Singer, Laren) – Snakken naar Boijmans (Boijmans, Rotterdam) – Kandinsky (H’Art, Amsterdam) – Ron Mueck (Voorlinden, Wassenaar) – Collectie Max Vorst (Beelden aan Zee, Scheveningen) – Hedendaagse baders (MORE, Gorssel) – Slaap (Kunsthal Kade, Amersfoort) – Unravel (Stedelijk, Amsterdam) – Radicale vrouwen (Museum Arnhem) – Joan Miró (Beelden aan Zee, Scheveningen) – Marianne von Werefkin (Fundatie, Zwolle) – Andy Warhol (Paleis het Loo/Schunck, Heerlen) –
Afbeeldingen van kunst van Andy Warhol ©/®/TM 2024 The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. / Licensed by Pictoright Amsterdam 2024
The post De schaduwkant van succes: de Vanitas van Andy Warhol appeared first on KunstVensters.