Op 1 november is het Allerheiligen. De katholieke kerk staat vandaag stil bij alle martelaren en heiligen uit de geschiedenis van de kerk. Herken jij alle heiligen op het Landauer Altaar van Albrecht Dürer?
Mathias Landauer was een rijke Duitse handelaar in metalen, als zilver en koper. Hij bezat een smelterij, waarin hij metalen kon scheiden en bewerken. Hij richtte het Twaalf Broederhuis op, waar hij gepensioneerde ambachtslieden opving. In deze liefdadigheidsinstelling was ook een kapel, die gewijd was aan alle heiligen. Landauer gaf Albrecht Dürer de opdracht voor de kapel een schilderij te maken.
Allerheiligen
Allerheiligen is een van de oudste feesten van de katholieke kerk, dat ontstaan is in de Middeleeuwen. Oorspronkelijk was het vooral een herdenking voor martelaren, die gestorven waren voor hun geloof. Later veranderde het in een feestdag, waarop de levens van de heiligen werden gevierd. De herdenking van overledenen vind sindsdien een dag later plaatst met Allerzielen (2 november).
Vooral in de Orthodoxe kerk is Allerheiligen een belangrijk feest, vanwege de uitbundige heiligenverering. Op eeuwenoude Grieks-Orthodox en Russisch-Orthodoxe iconen staat Jezus vaak afgebeeld omringd door tientallen heiligen. In de Oosters-orthodoxe kerken wordt Allerheiligen gevierd op de zondag na Pinksteren.
Iconografie
Albrecht Dürer volgde op zijn schilderij voor de Allerheiligenkapel de klassieke iconografie. In het midden is de heilige drie-eenheid te zien van de Vader (God), de Zoon (Jezus) en de heilige geest (als duif). Om hen heen staan de engelen in de verschillende hemelscharen. Een niveau lager zijn de heiligen afgebeeld, die de drie-eenheid aanbidden. Sommige heiligen zijn te herkennen aan hun attributen zoals de heiligen Barbara (kelk), Catharina (wiel) en Agnes (lam) en de profeten David (harp) en Mozes (tafelen van de wet).
Op de onderste laag zien we de aardse gelovigen. Links op het schilderij staat de paus met om zich heen bisschoppen en rechts op het schilderij staan koningen en andere machthebbers. We zien op deze laag alle mensen die in de hemel zijn gekomen na het laatste oordeel. Een grappig detail is dat Dürer zichzelf rechtsonder het doek heeft afgebeeld.
Albrecht Dürer
Dürer schilderde het Landauer Altaar in een onrustige periode waarin de katholieke kerk en de opkomende reformatie met elkaar botsten. Hoewel Dürer katholiek bleef, toonde hij sympathie voor Luthers ideeën. In het altaarstuk staan de katholieke heiligen nog centraal. Maar in latere werken legt Luther zijn focus meer op de directe relatie tussen mens en God. De aanwezigheid van gewone burgers tussen de heiligen in het Landauer Altaar is hier misschien een voorloper van.
Volg de kunstbijbel!
Kerkelijk jaar
Geboorte van Jezus (25 december) – de Kindermoord in Bethlehem (28 december) – de Besnijdenis van Jezus (3 januari) – Driekoningen (6 januari) – de Doop van Jezus (zondag na Drie Koningen) – het Huwelijk te Kana (tweede zondag na Drie Koningen) – de Presentatie in de Tempel (2 februari) – de Vlucht naar Egypte (17 februari) – Wonderen van Jezus – Annunciatie (25 maart) – de Visitatie (31 mei) – Geboorte van Johannes de Doper (24 juni) – Herrijzenis van Lazarus (29 juli) – de Transfiguratie (6 augustus) – Maria-Hemelvaart (15 augustus) – Kroning van Maria (22 augustus) – Onthoofding van Johannes de Doper (29 augustus) – Geboorte van Maria (8 september) – Allerheiligen (1 november) – Allerzielen (2 november) – Presentatie van Maria in de Tempel (21 november) – Christus Koning (24 november) – Onbevlekte Ontvangenis (8 december)
Paascyclus
Palmpasen – de Tempelreiniging – het Laatste Avondmaal – Jezus op de Olijfberg – de Kruisweg – de Kruisiging – de Kruisafneming – de Wederopstanding – Noli me tangere – de Ongelovige Thomas – Hemelvaart – Pinksteren – Heilige Drie-Eenheid
The post Wat vieren we met Allerheiligen? appeared first on KunstVensters.