‘Kom tot inkeer, want het koninkrijk van de hemel is nabij!’ riep Johannes de Doper. Mensen uit Jeruzalem kwamen naar de oever van Jordaan om zich te laten dopen in de rivier. Waarom kwam ook Jezus naar de Jordaan om gedoopt te worden door Johannes?
In de oorspronkelijke katholieke kalender wordt de doop van Jezus herdacht op 13 januari, maar tegenwoordig wordt het feest meestal gevierd op de eerste zondag na driekoningen. In de bijbel staat beschreven hoe verbaasd Johannes was dat Jezus door hem gedoopt wilde worden. Maar Jezus antwoordde: ‘Laat het nu maar gebeuren, want het is goed dat we op deze manier Gods gerechtigheid vervullen.’ Jezus benadrukte hiermee dat god van Johannes ook de god van Jezus was.
Hoe herken je Johannes de Doper?
Johannes de Doper wordt in de kunst meestal afgebeeld in een mantel van kamelenhaar. In de woestijn zou hij de openbaring van God hebben gehad. Sindsdien predikt hij geloof in God en doopt hij mensen met het water van de Jordaan om hun lichaam ritueel te reinigen. In de fresco van Perugino staat ook het prediken van Johannes en Jezus afgebeeld (links en rechts op de fresco).
De plaats van handelen is echter op het schilderij geen woestijn. We zien in een heuvelachtig landschap met op de achtergrond een ommuurde stad. Het is Rome, want het Colosseum en het Pantheon zijn goed zichtbaar. De fresco werd dan ook besteld voor de Sixtijnse kapel door Paus Sixtus IV. Tegenwoordig is de Sixtijnse kapel vooral beroemd vanwege de fresco’s van Michelangelo. Maar al 50 jaar eerder maakte Perugino de fresco over de doop van Jezus.
de Doop van Jezus
Centraal op het schilderij staat de doop van Jezus door Johannes de Doper. Jezus heeft zijn kleren uitgetrokken aan de rand van de Jordaan. Links van het water staan drie engelen te wachten met een handdoek. Perugino nam dit motief over van oudere schilderijen uit de Renaissance. Rechts van het water maakte de volgende kandidaat zich klaar voor de doop en kleedt zich uit. Hieruit blijkt dat Jezus zich gewoon tussen het volk laat dopen. Het past bij een bescheiden man, een man van het volk.
Volgens de bijbel daalde de heilige geest uit de hemel op het moment dat Johannes de Doper Jezus doopte. Uit de hemel klonk: ‘Dit is mijn geliefde zoon, in hem vind ik vreugde’. In de kunst wordt de Heilige Geest vaak afgebeeld als een duif. In de fresco van Perugino is de drie-eenheid van God, Heilige Geest en Zoon afgebeeld in een verticale lijn.
Van Mozes tot Jezus
In de Renaissance zag men de doop als een ‘spirituele besnijdenis’. Alhoewel de besnijdenis tegenwoordig geen Christelijke traditie meer is, is Jezus volgens het heilige schrift wel besneden. Hij was immers Jood bij geboorte. Tegenover de Doop van Christus zit in de Sixtijnse kapel een fresco waarop het vertrekt van Mozes uit Egypte en de besnijdenis van zijn zoon te zien is. Hiermee benadrukt Perugino de link tussen de Doop en de Besnijdenis.
Nog steeds worden er jaarlijks tientallen kinderen gedoopt in de Sixtijnse kapel door de paus. Je zou de Sixtijnse kapel daarom kunnen zien als een ‘doopkapel’ of ‘Baptisterium’ van het Vaticaan. De fresco van Perugino is zo ieder jaar het middelpunt van dit bijzondere ritueel.
Volg de Kunstbijbel!
Kerkelijk jaar: Geboorte van Jezus (25 december) – de Kindermoord in Bethlehem (28 december) – de Besnijdenis van Jezus (3 januari) – Driekoningen (6 januari) – de Doop van Jezus (zondag na Drie Koningen) – het Huwelijk te Kana (tweede zondag na Drie Koningen) – de Presentatie in de Tempel (2 februari) – de Vlucht naar Egypte (17 februari) – Annunciatie (8 april) – Heilige Drie Eenheid (26 mei) – de Visitatie (31 mei) – Heilig Hart (7 juni) – Geboorte van Jezus de Doper (24 juni) – Herrijzenis van Lazarus (29 juli) – de Transfiguratie (6 augustus) – Maria-Hemelvaart (15 augustus) – Kroning van Maria (22 augustus) – Onthoofding van Johannes de Doper (29 augustus) – Geboorte van Maria (8 september) – Heilig Kruis (14 september) – Allerheiligen (1 november) – Allerzielen (2 november) – Presentatie van Maria in de Tempel (21 november) – Christus Koning (24 november) – Onbevlekte Ontvangenis (8 december)
Paascyclus: Wonderen van Jezus – Palmpasen – de Tempelreiniging – het Laatste Avondmaal – de Kruisweg – de Kruisiging – de Kruisafname – de Wederopstanding – Noli me tangere – de Ongelovige Thomas – Hemelvaart – Pinksteren
The post de Doop van Jezus in de Sixtijnse kapel appeared first on KunstVensters.