Joan Miró en de kunst van het kijken

Kijken is een kunst. Waar de één zich richt op de details, ziet een ander het grote geheel. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat kunst kijken gezondheidsvoordelen heeft. Maar hoe leer je eigenlijk beter kijken? De Miró-tentoonstelling in Museum Beelden aan Zee biedt de ideale gelegenheid om je kijkvermogen te trainen.

Wat zie je in “L’équilibriste” van de Spaanse surrealistische kunstenaar Joan Miró? Is het een monsterlijk wezen met twee hoorntjes en lange poten? Het herkennen van een beeld van Miró is geen sinecure. Zo blijken de hoorntjes van “L’équilibriste” gemaakt te zijn van de beentjes van een pop. De beeldhouwkunst van Miró daagt je uit om goed te kijken.

Kijken

Onze hersenen zijn getraind om situaties snel in te schatten. Stel, je wil weten wat voor een weer het is. Je kijkt daarom uit het raam naar buiten. Binnen een halve seconde zie je dat het regent. Maar als iemand je vraagt of er veel plassen liggen, moet je waarschijnlijk een tweede keer kijken. Bij de eerste keer kijken, heb je de plassen ook gezien, maar hebben je hersenen de informatie weggefilterd. Het aantal plassen was immers niet belangrijk om de vraag te beantwoorden of het regent.

Onze snelle interpretaties hebben veel voordelen. We kunnen makkelijk dingen herkennen en goed gevaar inschatten. Maar onze snelle conclusies zorgen ook voor vooroordelen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat kijken naar kunst onze mentale gezondheid kan verbeteren. Mensen die beter kijken, staan meer open voor perspectieven van een ander. Bovendien zorgt de hersengymnastiek voor gezonder ouder worden. Alle reden dus om het kijken te trainen in Museum Beelden aan Zee.

Gevonden voorwerpen

Joan Miró is beroemd om zijn schilderkunst, maar vooral in zijn beeldhouwwerken blijkt hij een echte surrealist. Hij verzamelt voorwerpen uit zijn atelier en verwerkt ze in zijn beelden. Een leuke kijkopdracht is het herkennen van voorwerpen, die in de sculpturen zitten verstopt. Wie goed zoekt, ontdekt in de museumzalen speelgoedauto’s, trechters, schoenen, deksels, verftubes en meer. Miró gebruikte werkelijk alles in zijn werken.

In het museum zijn alle kunstwerken genummerd. Bij binnenkomst krijg je een boekje met uitleg bij alle kunstwerken. Het is verleidelijk alle beelden op volgorde van nummering te gaan bekijken en de teksten te gaan lezen. Maar een echte kunst-kijker vergeet de tekst en gaat zelf op ontdekking uit. Bepaal zelf de route door de zaal. Wat zie je? Herken je vormen? Wat spreekt je aan?

Joan Miró

Kleine halve maantjes, eieren en bladvormige inkepingen zijn in meerdere werken in de tentoonstelling te zien. Het zijn vrouwelijke symbolen, want vrijwel ieder beeld van Miró moet een vrouw voorstellen. Wie goed kijkt, ziet dat Miró vormen vaak hergebruikt. Een keramieken vaas uit de eerste vitrine heeft een vierkant gezicht. Hetzelfde gezicht gebruikt Miró vijftien jaar later in andere bronzen werken. Het is een spel om alle repeterende vormen in de beelden terug te vinden.

Maar Joan Miró in Museum Beelden aan Zee is meer dan alleen een kijk-en-vergelijk tentoonstelling. Zo is er aandacht ook voor het maakproces van Miró. Hij ontwierp vaak eerst klei-modellen, die hij met was en keramiek omhulde om een mal te maken. Later kon in deze mal het brons worden gegoten. In het museum is een klei-ontwerp naast het uiteindelijke bronzen beeld geplaatst.

Miró’s kunstenaarsblik was erg associatief. Een niet eerder tentoongesteld gipsmodel van ronde vormen ontwierp hij op basis van een tros tomaten. Het was een vorm die hem beviel, want opnieuw komt het ontwerp in meerdere werken terug. Dit soort vroege modellen van gips en klei laten zien hoe Miró zelf naar vormen keek. Miró was niet alleen een meester-schilder en een meester-beeldhouwer, maar vooral een meester-kijker!

Afbeelding boven het artikel: Zaaloverzicht Museum Beelden aan Zee – Foto: Studio Gerrit Schreurs

The post Joan Miró en de kunst van het kijken appeared first on KunstVensters.